اصطلاحات رایج در مقاله نویسی

اصطلاحات رایج در مقاله نویسی مواردی هستند که دانستن آن­ها باعث فهم بهتر مطالب مربوط به این حوزه و نگارش مقاله می­شود. در ادامه به توضیح مختصری از اصطلاحات رایج و مهم مربوط به مقاله‌­نویسی در سه بخش اصطلاحات کلی مربوط به مقاله‌­نویسی، اصطلاحات مربوط به مجلات و اصطلاحات مورد استفاده در مقالات پرداخته می­شود.

اصطلاحات رایج در مقاله نویسی شامل موارد زیر هستند

مقاله/ Article: به معنای همه­‌ی مقالات در کلیه­‌ی زمینه‌­ها می­باشد؛ حتی به مقالات چاپ­ شده در مجلات غیر علمی هم اطلاق می­شود.

مقاله­‌ی علمی/ Paper: به مقالات علمی که در مجلات علمی چاپ می­شوند اطلاق می­شود.

مقالات داغ (Hot Papers): مقالاتی هستند که پس از چاپ در یک ژورنال علمی، سریعا مورد استقبال و استناد جامعه علمی قرار می­گیرند. مقالات Hot Papers دارای ارزش بالایی هستند و معمولا در فواصل زمانی مشخصی توسط مجلات تعیین می­شود.

مقاله­‌ی همایش (Proceeding) : به مقالاتی که در کنگره‌ها و کنفرانس‌ها پذیرفته یا ارائه می‌شوند اطلاق می­شود.

Best Papers: به مقالات برتر کنفرانس­ها گفته می­شود؛ که معمولا نسخه­‌ی تکمیل­‌شده­‌ی آن­ها با کمک مسئولین کنگره در مجلات معتبر چاپ و منتشر می‌شوند.

پیش‌نویس (Draft) : متن مقاله­‌ی علمی قبل از سابمیت شدن در مجلات، پیش‌نویس نامیده می­شود.

Final version: به نسخه­‌ی نهایی یک مقاله، پس از آن که توسط نویسندگان تصحیح شد گفته می­شود.

منیواسکریپت (Manuscript): پیش‌­نویس نهایی paper است که در یک مجله سابمیت و ثبت شده اما هنوز به مرحله­‌ی انتشار نرسیده است.

منیو‌اسکریپت نامبر (Manuscript NO) : به شماره‌ای گفته می‌شود که مجلات به هر منیواسکریپت سابمیت­‌شده اختصاص می­دهند تا شناسایی و پیگیری­‌های مربوط به آن توسط نویسندگان و مدیریت مجله به آسانی انجام شود.

ارجاع/ استناد (Citation) : به معنای استفاده­ از متن مقاله­‌ی شما توسط نویسندگان دیگر در مقاله­‌ی خودشان است (یعنی آن­ها به مقاله­‌ی شما رفرنس بدهند). افزایش تعداد سایتیشن­‌ها باعث افزایش اعتبار نویسندگان، مقاله و مجله‌­ی مربوطه می­شود.

Magazine: به معنای مجلات عمومی می­باشد. دارای مخاطبان غیر متخصص و عام هستند. موضوعات توسط روزنامه نگاران یا نویسندگانی ماهر که ممکن است در آن حیطه تخصصی نداشته باشند نوشته می شود؛ سپس توسط روزنامه­‌نگاران مورد بازنگری قرار می­گیرند.

Journal: اغلب به معنای مجلات علمی آکادمیک می­باشد. مخاطبان آن شامل پژوهشگران، افراد دانشگاهی و متخصصان یک حوزه است. موضوعات توسط فرد یا افراد متخصص در آن حیطه نگارش می­شوند و سپس توسط متخصصان مرتبط با آن حیطه بازنگری می­شود.

سرقت ادبی/علمی  (Plagiarism): سرقت ادبی یکی دیگر از اصطلاحات رایج در مقاله نویسی است که به معنای وجود شواهدی از تشابه در متن، ایده و طرح مقاله با سایر مقالات است که سبب می­شود اعتبار مقاله از نظر اخلاقی زیر سوال برود. درواقع به تقلب در متن مقاله اشاره دارد. در صورتی که جملات مقالات دیگر، بدون تغییر در متن مقاله کپی شود؛ حتی اگر رفرنس‌دهی نیز انجام شود، به آن سرقت ادبی یا علمی گفته می­شود. ژورنال­‌ها متن مقالات را از نظر داشتن این مشکل با نرم­‌افزارهای قدرتمندی چک می‌کنند؛ بنابراین نویسندگان باید از انجام این کار غیر اخلاقی بپرهیزند.

ساختن داده‌­های جعلی (Data fabrication): گاهی نویسنده به صورت جعلی داده‌­هایی را ایجاد می­کند که حاصل از پژوهش نبوده و نتایج آن را در مقاله ارائه می‌کند؛ که تقلب و کاری غیر اخلاقی می­باشد.

دستکاری داده‌­ها (Data falsification): گاهی نویسنده در داده­‌ها و نتایج حاصل از مطالعه، تغییراتی ایجاد می­کند تا به نتایج دلخواه در راستای پاسخ به سوالات و فرضیات پژوهش خود برسد و یا نتایج به صورت مطلوب­‌تری ارائه شوند؛ که تقلب و کاری غیر اخلاقی می­باشد.

اصطلاحات مربوط به مجلات

شماره­‌ی معمول (Regular issue): شماره­‌های معمولی مجلات است که در فواصل زمانی مشخصی به صورت منظم (مثلا هر فصل یا هر ماه) منتشر می­شوند.

شماره‌­ی ویژه (Special issue): ویژه­‌نامه­‌ها شماره­‌ی ویژه­‌ای در مجلات هستند که به صورت تخصصی بر روی یک موضوع خاص تمرکز می­کنند و علاوه­ بر regular issue منتشر می­شوند.

ادیتور/ ویرایش­گر(Editor) :  شخصی است که مدیریت ژورنال را برعهده دارد. ادیتور مقالات را برای بررسی علمی و داوری به یک یا چند نفر که توانایی و تخصص بررسی مقاله را دارند می­فرستد.

داوران(Reviewers) : به متخصصان یک حیطه گفته می‌شود که مقالات علمی آن حیطه را ارزیابی و بررسی می­کنند و در نهایت نظر خود را در مورد پذیرش، عدم پذیرش و یا پذیرش به‌شرط اصلاح مقاله، به مجله اعلام می‌کنند.

داوری همتا (Peer Review): داوری همتا به ارزیابی و سنجش مقاله توسط کارشناسان و متخصصان مربوط به یک حوزه­‌ی خاص علمی اشاره دارد. که در نهایت منجر به بیان نظرات آن­ها درمورد میزان خلاقیت، اعتبار، رعایت اصول اخلاقی و… آن مقاله می­شود. به عنوان یک سیستم داوری علمی است؛ برای کمک به ادیتورهای مجله برای فهمیدن ارزش مقالات ارسا­ل­‌شده به آن مجله.

داوری یک‌سو کور  (Single blind review): در این نوع داوری، نویسندگان از مشخصات داور یا داوران اطلاعی ندارند، در حالی‌که داوران از مشخصات و سوابق نویسندگان آگاهی داشته و در نتیجه می‌توانند با دیدی باز مقاله را ارزیابی کنند.

داوری دو‌سو کور  (Double blind review): در این نوع داوری، نویسندگان و داوران از مشخصات یکدیگر اطلاعی ندارند. این کورسازی برای اینکه داوری بی­‌طرفانه و بدون غرض‌­ورزی صورت بگیرد بسیار مؤثر است.

With Editor: پس از آن که مقاله­‌ی شما ارسال شد و به دست ادیتور رسید؛ ادیتور آن را از نظر استانداردهای کلی (مثلا این که مطابق با الگوی ارائه­‌شده در مجله باشد، در اسکوپ مجله باشد و…) مورد بررسی قرار می­دهد و سپس پیگیر یافتن افرادی برای داوری آن می­شود به این مرحله ویت ادیتور گفته میشود.

تحت داوری (Under Review): به مرحله‌­ای که مقاله برای بررسی علمی در اختیار یک یا چند داور قرار می‌گیرد، تحت داوری گفته می‌شود. نتیجه­‌ی آن به محض بررسی داورها اعلام می­شود. عبارت ریفرینگ (Refereeing) هم معادل همین اصطلاح می­باشد.

سابمیت یا ثبت (submit/submitted): به معنای ارسال مقاله به یک ژورنال، از طریق سایت مربوط به آن ژورنال است؛ که باید طبق الگوی ارائه­‌شده­ در راهنمای نویسندگان آن مجله باشد.

Giude for author/ for reader: به معنی دستورالعملی است که خوانندگان و نویسندگان مجله باید درمورد آن مجله بدانند. فرمت مقاله‌­ای که نویسنده به مجله می­فرستد، باید با توجه به نکات و الگویی باشد که در راهنمای نویسندگان مجله ارائه شده است.

الگو (Template): الگو و قالبی است برای نگارش مقاله، که مجلات علمی ارائه می­دهند. معمولا راهنمای نویسندگان یا تمپلیت در سایت ژورنال در دسترس نویسندگان قرار میگرد که مقالات ارسالی براساس الگوی مجله نگارش شوند. این الگو در مورد قالب، محتوا و ساختار مقاله، بسته به نوع مجله متغییر است.

نامه­‌ی پوششی (Cover Letter): نامه‌­ای کوتاه و رسمی به سردبیر مجلات است که به منظور معرفی درست مقاله و بیان اهداف و منحصر بودن حیطه­‌ی پژوهش نوشته می­شود. این نامه باید بر اساس فرمت مجلات نوشته شود و معمولا در آن نویسنده متعهد می­شود که مقاله را به مجلات دیگر نمی­فرستد.

اهداف و زمینه­‌ها (Aims and Scopes): مشخص‌­کننده­‌ی حیطه کاری و اهداف یک مجله است و قسمتی با این عنوان در سایت ژورنال‌ها قرار دارد تا خوانندگان، نویسندگان و داوران در جریان آن قرار بگیرند. ژورنال­‌ها مقالاتی را که در حیطه­‌ی کاری آن­ها نباشد، پذیرش و منتشر نمی­کنند؛ بنابراین باید از ارسال مقالات غیر مرتبط با مجله خودداری شود.

پذیرش (Accept): به معنای پذیرش یک مقاله در مجله می­باشد و که در نهایت به انتشار آن مقاله توسط مجله منته‌ی می­شود.

عدم پذیرش (Reject): حالتی است که ژورنال به دلایل مختلف، یک مقاله را رد می کند و نمی‌­پذیرد که آن را منتشر کند.

عدم پذیرش و سابمیت مجدد (Reject and resubmit): نوعی از عدم پذیرش (reject) است که محتوای کلی مقاله مورد قبول است اما نیاز به اصلاحاتی  دارد. اگر نویسندگان با دقت به ایرادات و سوالات داوران ژورنال پاسخ دهند و مقاله­‌ی اصلاح­شده را دوباره سابمیت کنند، امکان انتشار آن وجود دارد.

عدم پذیرش قطعی/ کامل (Complete reject): نوعی از عدم پذیرش (reject) است که طی آن مقاله به دلیلی از جانب ژورنال، به طور کامل رد شده است.

اصلاح (Revise) : به ایرادات گرفته‌شده از مقاله گفته می‌شود؛ که باید توسط نویسنده اصلاح گردند. اگر این ایرادات زیاد باشند، به آن ماژور ریوایز (Major revise) و اگر کم باشند، به آن مینور ریوایز (Minor Revise) گفته می‌شود. پس از ارسال مجدد مقاله­‌ی اصلاح‌­شده، مقاله دوباره داوری می­شود تا در نهایت در مورد پذیرش یا عدم پذیرش آن در ژورنال تصمیم گیری شود.