نوشتن پایان نامه برای بسیاری از دانشجویان هراس‌انگیز است؛ زیرا هم نمره مناسبی را نیاز دارد و هم نشان‌دهنده میزان توانایی فرد در بحث و بررسی موضوعات علمی است و آن را به خوبی نمایان می‌کند. از این رو مهم است که با نحوه نگارش پایان نامه پزشکی آشنایی لازم را داشته باشیم. در این مجال سعی داریم با صحبت در مورد ساختار پایان نامه پزشکی شما را با یکی از جنبه‌های مهم این نوع نوشتار آشنا کنیم. فراموش نکنید که این ساختار با همراهی یک محتوای علمی و پربار قابل ارائه خواهد بود.

تفاوت ساختار پایان‌نامه‌ها

بسته به دانشگاه محل تحصیل احتمالا با ساختارهای مختلفی مواجه خواهید شد. برای نمونه دانشجویان دانشکده علوم پزشکی تهران برای ارائه پایان نامه خود نیاز به «اظهارنامه دانشجو» هم به زبان فارسی و هم به زبان انگلیسی در ابتدا و انتهای پایان نامه دارند. در صورتی که برای دانشجویان همین رشته در دانشگاه ارومیه چنین الزامی تعریف نشده است. در نتیجه برای اینکه بدانید ساختار پایان نامه علوم پزشکی شما چگونه است می‌توانید به دفتر گروه، سایت دانشگاه و یا نمونه پایان‌نامه‌های تأیید شده در ترم‌های قبلی رجوع کنید.

الزامات کلی ساختار پایان نامه پزشکی

با وجود تفاوت‌های جزئی، متون پایان‌نامه‌های پزشکی به یک صورت نوشته می‌شوند. لیست زیر را در ذهن داشته باشید تا زمان نگارش تز خود، بتوانید ساختار پایان نامه پزشکی را به خوبی ترتیب دهید.

1. جلد پایان‌نامه
2. صفحه سفید
3. صفحه بسم‌الله الرحمن الرحیم
4. صفحه عنوان (مندرجات روی جلد به فارسی)
5. حق چاپ و تکثیر و مالکیت نتایج
6. تقدیم و سپاسگزاری
7. چکیده فارسی
8. فهرست علائم و اختصارات (در صورت نیاز)
9. فهرست مطالب
10. فهرست جداول (در صورت نیاز)
11. فهرست شکل‌ها، نمودارها، عکس‌ها و نقشه‌ها
12. فصل اول: مقدمه، کلیات، بیان مسئله
13. فصل دوم: بررسی متون
14. فصل سوم: مواد و روش کار
15. فصل چهارم: یافته‌ها
16. فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری
17. فهرست منابع و مأخذ
18. پیوست‌ها مانند جدول و شکل و پرسش‌نامه و…
19. تأییدیه استاد راهنما در راستای آمادگی دانشجو برای دفاع از پایان‌نامه
20. صورت‌جلسه دفاع از پایان‌نامه
21. اظهارنامه به زبان انگلیسی
22. چکیده به انگلیسی
23. صفحه عنوان انگلیسی
24. صفحه سفید آخر
25. پشت جلد به انگلیسی

بخش‌های مهم این ساختار کدام‌اند؟

با وجود اینکه تمامی بخش این ساختار مهم هستند و باید به ترتیب در متن پایان نامه شما رعایت شوند، اما نوشتن چکیده و بدنه متن از موارد دیگر مهم‌تر است. در نظر داشته باشید که چکیده بخش بسیار ضروری پایان‌نامه است و می‌تواند مخاطب را به ادامه مطالعه علاقه‌مند یا دل‌زده کند. در ساختار پایان نامه پزشکی چکیده معمولا 600 کلمه است و در عین کوتاه بودن باید مقدمه گفتار، هدف، روش کار پایان نامه، یافته‌های پژوهش و نتیجه نهایی را به خوبی ارائه دهد.

در انتهای متن چکیده باید کلمات کلیدی (سه تا پنج کلمه) را هم درج کنید. این کلمات با علامت «؛» از هم جدا می‌شوند. حتما می‌دانید که کلمات کلیدی به نحوی راهنمای نکات مهمی هستند که در پایان‌نامه شما از آنها استفاده شده است. در نتیجه باید کلمه‌هایی را انتخاب کنید که با ماهیت، محتوا و گرایش کار شما مغایرت نداشته باشند.

چگونگی نگارش بدنه پایان نامه پزشکی

همان‌طور که در فهرست بالا نیز مشخص شده است، فصل اول شروع بدنه پایان نامه شما خواهد بود. باید بدانید که هدف از نوشتن این مقدمه نسبتا کوتاه، آماده سازی ذهن خواننده برای دریافت اطلاعات بعدی است. در واقع شما باید موضوع و هدف تحقیق خود را با زبانی کاملا ساده و البته هدفمند به مخاطبان معرفی کنید تا اهمیت موضوع پایان نامه مشخص شود. همچنین لازم است که اهمیت انجام این پژوهش را در کنار نیاز به مطالعه آن بیان کنید. باید بگویید در پژوهش‌های انجام شده پیشین چه نقاط ابهامی وجود داشته که شما را برای نگارش این پایان نامه ترغیب کرده است.

نکته: به یاد داشته باشید که این نکته در ساختار مقاله پایان نامه پزشکی هم رعایت می‌شود.

بر اساس ساختار پایان نامه پزشکی ارائه شده، پس از این مرحله باید فصل دوم را بنویسید. شاید لازم باشد که این فصل را به دو بخش اصلی تقسیم کنید. به طور معمول در بخش اول مبانی نظری و مفهومی تحقیق نوشته می‌شود. دانشجو موظف است که مفاهیم علمی پایه و مستندات مرتبط به تحقیق خود را به طور کامل ارائه کند.

در بخش بعدی مطالعات و پژوهش‌های علمی که مرتبط با موضوع تحقیق هستند را معرفی می‌کنیم. هدف از این مرور، جستجوی منابع اطلاعاتی لازم برای بررسی کامل موضوع تحقیق است. با مرور منابع معتبر مشخص می‌شود قبلا چه کسانی، چه تحقیقاتی را در این مورد انجام داده‌اند.

بیشتر بخوانید : شیوه نامه انتخاب پایان نامه پزشکی

اصلی‌ترین بخش‌های ساختار پایان نامه پزشکی

فصل سوم و چهارم این ساختار بسیار مهم هستند؛ زیرا شما به تشریح روش کار و بعد یافته‌های خود می‌پردازید. بسته به موضوعی که انتخاب کرده‌اید باید روش‌های آزمایشگاهی خود را در کنار جامعه پژوهش، محیط پژوهش، نمونه پژوهش، روش نمونه‌گیری، حجم نمونه‌ها و روش محاسبه آن ارائه دهید. همچنین لازم است مشخصات واحد پژوهش و معیارهای ورود و خروج مطالعات را هم در کنار توضیح ابزار گردآوری اطلاعات و پایایی ابزار تشریح کنید. تمامی این موارد باعث می‌شوند تا نگارش فصل چهارم شما آسان شود.

در این فصل باید بگویید با تمام این بررسی‌ها به چه اطلاعاتی دست پیدا کرده‌اید. فراموش نکنید که اطلاعات به دست آمده باید به دسته‌بندی شده و با ترتیب منطقی تدوین شوند. در این بخش باید اهداف پژوهش را در نظر داشته باشید و پاسخ سؤالاتی که قبلا پرسیده‌اید را تبیین کنید. البته نباید از تحلیل و تفسیر تفصیلی استفاده کنید. برای بیان بهتر یافته‌ها می‌توانید از جداول و نمودارها هم استفاده کنید.

مرحله آخر

در نهایت وارد بخش «نتیجه‌گیری» در ساختار پایان نامه پزشکی خواهید شد. برای نوشتن این بخش لازم است به مقدمه پایان نامه نگاهی دوباره داشته باشید تا شروع و پایان متن را یکدست بنویسید. در این بخش می‌توانید روش استفاده شده را تأیید و یا حتی رد کنید (مهم است در هر دو وضعیت دلیل خود را اثبات کنید). همچنین مرسوم است که در این بخش از محدودیت‌های پژوهش صحبت کرده و پیام نهایی خود را نیز ارائه دهید. اگر نتوانستید یافته‌های پژوهش را اثبات کنید، بهتر است آنها را به صورت یک «نظر» نه روشی عملی بیان کنید. در نهایت می‌توانید برای آیندگان پیشنهادات پژوهشی مرتبط را هم در نظر بگیرید.