ساینس دایرکت و اسکوپوس

ساینس دایرکت  و اسکوپوس هر دو پایگاه‌های داده‌ای علمی با دسترسی اشتراکی هستند که صاحب آن­ها انتشارات الزویر است، اما ساینس دایرکت متن کامل محتوای الزویر را میزبانی می‌کند، در حالی که اسکوپوس شامل چکیده‌ها و ارجاعات آماری محتواهای الزویر و دیگران می‌شود. و این موضوع مهترین تفاوت پایگاه داده ساینس دایرکت و اسکوپوس است.

همان­طور که می­دانید، الزویر (Elsevier) یکی از بزرگ­ترین انتشارات علمی جهان است که شعبه مرکزی آن در آمستردام (پایتخت هلند) قرار دارد. این سازمان در سال ۱۸۸۰ میلادی تاسیس شد و در حال حاضر ناشری چندرسانه­‌ای و بسیار پیشرو و مشهور است که خدمات و محصولات متنوعی در زمینه ارائه اطلاعات علمی و پزشکی دارد و مرجع معتبر همه پژوهشگران دنیا و پایگاه اطلاعاتی جامع در همه زمینه­‌های مطالعاتی است.

ساینس دایرکت Science Direct

ساینس دایرکت پایگاه اطلاعاتی بزرگی است که در سال ۱۹۹۷ شروع به کار کرد. این وبسایت امکان دسترسی به همه ژورنال­های انتشارات الزویر و دانلود آن­ها را به کاربران می­دهد؛ ژورنال­هایی که در چهار گروه علوم پایه و مهندسی، علوم زیستی، علوم بهداشت و علوم اجتماعی و انسانی ارائه می­شوند. همچنین این پایگاه داده‌ای هم اکنون دسترسی آنلاین به ۳۸۰۰ ژورنال، ۳۷۰۰۰ کتاب الکترونیکی و کتاب­های مرجع و بیش از ۱۳ میلیون مقاله را امکان­پذیر می‌کند.

گفتنی است بیش از ۱۲۰ ناشر برجسته با این سرویس اطلاعاتی بزرگ مرتبط­اند. چکیده‌ها، داده‌های کلان و نمودارهای بندانگشتی (figure thumbnail) این پایگاه علمی معمولا به صورت رایگان موجود هستند، در حالی که خواندن متن کامل آن­ها مستلزم عضویت است (معمولا از طریق یک کتابخانه آنلاین یا موسسه پژوهشی). با این حال بعضی از متون در حالت دسترسی آزاد (Open Access) هم وجود دارند. از قابلیت­های جذاب ساینس دایرکت امکان Brows یا مرور کردن تمام منابع موجود در آن است و کاربران می­توانند همه منابع موضوع مورد نظر خود را در ابتدا مشاهده کنند.

جستجو کردن

جستجو کردن در این کتابخانه دیجیتال آنلاین، هم به صورت ساده و هم پیشرفته امکان­پذیر است. در جستجوی پیشرفته می­توان با محدود کردن منابع بازیابی­شده سریع­تر به نتیجه رسید و این نوع جستجو بسیار کاربردی­تر است. البته امکان جستجوی تخصصی یا Expert search نیز وجود دارد که برای متخصصان است و این امکان را به آن­ها می­دهد که بتوانند نتایج جستجو را بیش از دو بار ترکیب کنند.  یادآوری این نکته ضروری است که موسسه تامسون رویترز اغلب مجلات این پایگاه علمی را نمایه­‌گذاری می­کند و به همین دلیل بیشتر مقالات ساینس دایرکت جزء مقالات ISI هستند.

اسکوپوس Scopus

اسکوپوس در سال ۲۰۰۴ به همت یک ناشر هلندی به نام الزویر کارش را به عنوان یک پایگاه داده چکیده و ارجاع شروع کرد؛ رقیبی برای Web of Science (WoS) که صاحب قبلی آن تامسون رویترز بود و اکنون کلاریویت است. البته اسکوپوس به طور انتخابی، مقاله‌ها، کتاب‌ها و مباحث کنفرانس‌های بررسی­شده توسط همکاران را نمایه‌سازی می‌کند و آمار ارجاعات را برای تک موردها مانند مقاله‌های ژورنال‌ها و برای خود مقاله‌ها ارائه می‌دهد (سایت اسکور (Cite Score)، SNIP و SJR، هر کدام یک جایگزین برای فاکتور تاثیر ژورنال‌ها به حساب می‌آیند).

جستجو کردن در اسکوپوس برای کاربران تازه­‌کار بسیار راحت است. اسکوپوس، که یکی از معتبرترین و به­‌روزترین پایگاه­های اطلاعاتی دنیاست، بیش از ۲۲۰۰ عنوان و پنج هزار ناشر بین­‌المللی را تحت پوشش خود دارد. این نمایه استنادی مشهور و معتبر اطلاعات کتاب‌­شناختی حدود ۲۵ میلیون سند را گردآوری کرده است، البته اسکوپوس مقالات پیش از سال ۱۹۹۵ را ندارد. اسکوپوس در همه حوزه‌­های علمی فعالیت می‌­کند؛ علوم زیستی، فیزیک، شیمی، علوم اجتماعی و… مجلات این پایگاه اطلاعاتی بر اساس امتیازاتی دسته­‌بندی می­‌شوند. این رتبه­بندی با حرف Q مشخص می‌­شود و شامل چهار رتبه، از Q1 تا Q4 است؛ Q1 بهترین و Q4 کمترین امتیاز محسوب می­‌شود.

تفاوت ساینس دایرکت و اسکوپوس

به طور کلی مهمترین و اصلی­‌ترین تفاوت ساینس دایرکت و اسکوپوس عبارت­ند از:

ساینس دایرکت یک سایت انتشار است؛ جایی است که ژورنال‌ها مقالات اصلی کامل و پایانی خود را قرار می‌دهند.

اسکوپوس یک سایت نمایه‌سازی است که فقط شامل چکیده‌هاست.

این تفاوت عمده دو پایگاه علمی فوق شامل تفاوت­‌هایی جزئی­ تر می‌­شود که با توجه به تعریف هر یک از آن­ها ناشی از تفاوت ماهیت کارکرد آنهاست.