معرفی شاخه‌های پزشکی

شاخه های پزشکی شامل بی‌شمار رشته تخصصی هستند البته نباید از برترین رشته های پیراپزشکی نیز غافل شد که بازار کار آنها نیز بسیار مورد توجه است. که اگر بخواهیم معروف‌ترین رشته های پزشکی را در حد یک جمله توصیف کنیم، به شرح زیر هستند:

تخصص داخلی

در این رشته پزشک، مهارت تشخیص، درمان و طبابت را دارا است. وظیفه پزشک داخلی، تشخیص، حل مسائل و مشکلات بالینی بیماران است. اگر چه در مواقعی درمان‌های جراحی را به همکاران جراح خود می‌سپارد.

تخصص جراحی عمومی

 در گذشته جراحان عمومی اعمال ارتوپدی، اورولوژی و …. انجام می‌دادند ولی با ایجاد رشته‌های تخصصی عمل‌کرد آنان به جراحی‌های دستگاه گوارش و تیروئید محدود شده است و جراحی سایر قسمت‌ها به رشته‌های فوق تخصصی سپرده شده است.

تخصص گوارش

این افراد تخصص خود را در زمینه اندام‌های گوارشی مثل معده، روده، لوزالمعده، کبد و کیسه صفرا می‌گیرند. بیماران به‌دلیل درد شکمی، زخم، اسهال، یرقان (زردی) یا سرطان در اندام‌های گوارشی به آن‌ها مراجعه می‌کنند. این رشته برای افرادی که از انجام عمل لذت می‌برند و از طرفی، ویزیت بیمار سرپایی را نیز دوست دارند جذاب است. این متخصصان کولونوسکوپی، اندوسکوپی، نمونه‌برداری از کبد، سونوگرافی اندوسکوپیک را نیز انجام می‌دهند.

پزشک خانواده

یکی از تخصص‌های مراقبت‌های اولیه است. این گروه از پزشکان تمام اعضا خانواده از کودک و بزرگ‌سال گرفته تا افراد مسن را ویزیت می‌کنند و مراقبت‌های اولیه برای انواع بیماری‌های مشترک را انجام می‌دهند. همچنین، معمولأ مشکلات اصلی را تشخیص می‌دهند و به‌دنبال آن، آزمایش‌های تشخیصی موردنیاز را تجویز می‌کنند یا شما را به متخصص ارجاع می‌دهند.

تخصص بیهوشی

این متخصصان داروهای لازم برای بی‌حس‌کردن یا بیهوشی طی جراحی، زایمان و فرایندهایی شبیه این را تجویز و علائم حیاتی بیمار را در زمان بیهوشی بررسی می‌کنند. همچنین، وضعیت اورژانس پزشکی بیمارستان مثل ایست قلبی یا مشکل تنفسی ناگهانی را مدیریت می‌کنند.

تخصص جراحی استخوان و مفاصل (Orthopedic): اصلاح شکستگی‌ها و ضایعات و بیماری‌های اندام‌ها و استخوان‌ها به این گروه از جراحان ارتباط دارد.

تخصص مفاصل (روماتولوژی)

آن‌ها درمورد ورم مفاصل (آرتروز) و سایر بیماری‌های مفصلی، عضلات، استخوان و تاندون تخصص دارند. در زمان پوکی استخوان (استئوپورز)، کمردرد، لوپوس، نقرس، التهاب تاندون ناشی از ورزش یا جراحت‌های تکراری و فیبرومیالژیا به این متخصصان مراجعه کنید.

تخصص جراحی کلیه و مجاری اداراری و تناسلی (Urologist): بیماری‌های کلیه‌ها و مجاری ادراری و نیز بیماری‌های مربوط به نازایی مردان به این گروه از جراحان ارتباط دارد.

بیشتر بخوانید : طرح پزشکان و پیراپزشکان

 

تخصص طب اورژانس

 طب اورژانس یکی از مهمترین شاخه های رشته پزشکی است. این گروه از پزشکان معمولأ در اتاق اورژانس، تصمیمات مربوط به مرگ و زندگی افراد مریض یا آسیب‌دیده را می‌گیرند. وظیفه آن‌ها حفظ جان افراد و جلوگیری یا کاهش احتمال ناتوانی و معلولیت است. این افراد در زمینه‌هایی مثل احیا، حفظ علائم حیاتی و مراقبت از آسیب طی شکستگی و جراحت‌های بافتی مهارت دارند و بر شرایطی که زندگی را تهدید می‌کند نظارت دارند.

تخصص مغز و اعصاب

تشخیص، درمان مربوط به بیماری‌های مغز و نخاع در حیطه غیر جراحی‌ها مانند: سردردها، بیماری‌های اعصاب محیطی، تشنج‌ها و … برعهده این گروه از پزشکان است.

تخصص خون (هماتولوژی)

این افراد درمورد خون و بیماری‌های مربوط به آن مثل بیماری سلول داسی‌شکل، کم خونی، هموفیلی و لوسمی، اندام‌های خون‌ساز مثل طحال و همچنین غدد لنفاوی تخصص دارند.

جراح زنان و زایمان: تشخیص، درمان و جراحی‌های زنان در دوران باروری و انجام سزارین و زایمان طبیعی و نیز نازایی به این گروه پزشکان ارتباط دارد.

تخصص مردان (آندرولوژی)

این گروه از پزشکان درمورد سیستم تولیدمثل مردان تخصص دارند و به سلامت و بهداشت ادراری، جنسی، باروری و درمان بیماری‌های مردان کمک می‌کنند. آندرولوژیست به اورولوژیستی می‌گویند که پس از گذراندن دوره‌های تخصصی، مشکلات باروری مردان و نیز مشکلات جنسی آنان را برطرف می‌کند.

تخصص تغذیه

این افراد در تغذیه و تنظیم رژیم غذایی انسان تخصص دارند و بر اساس وضعیت بیمار (مثل اختلالات غذایی) و نیازهای فردی او، مواد غذایی لازم را توصیه می‌کنند. دانشجویانِ مشتاق به تحصیل در این رشته باید درجات پزشکی را طی کنند و مجوزهای لازم برای تشخیص و درمان اختلالات تغذیه‌ای را کسب کنند.

تخصص جراحی گوش، حلق و بینی (Ear Nasal ENT): تشخیص، درمان و جراحی‌های گوش، فک، صورت، بینی و لوزه برعهده این جراحان است البته کارهای مربوط به دندان‌ها را معمولأ دندان‌پزشک انجام می‌دهد.

تخصص قلب و عروق

تشخیص، درمان بیماری‌های قلبی، آنژیوگرافی، اکو و نیز تعیین اندیکاسیون‌های عمل جراحی قلب برعهده این پزشکان است، این رشته کاملأ مشابه رشته فوق تخصصی قلب و عروق است که از ادامه تخصص داخلی حاصل می‌شود.

 تخصص الکتروفیزیولوژی قلب

این افراد روی سیستم الکتریکی قلب تخصص دارند، که شامل درمان بی‌نظمی‌های قلبی مثل فیبریلاسیون دهلیزی است.

تخصص نوزادان

نوعی متخصص اطفال است که در مراقبت از نوزاد تازه‌ به‌ دنیا آمده، به‌خصوص نوزادان نارس با بیماری‌های شدید تخصص دارد. همچنین، به‌عنوان متخصص اطفال در بخش آی. ‌سی. ‌یو برای رسیدگی به نوزادانی که به مراقبت‌های جدی و فوری نیاز دارند فعالیت می‌کند. این مراقبت‌ها گاهی تا ماه‌ها یا سال‌ها بعد از ترخیص نوزاد از بیمارستان ادامه دارد.

متخصص اطفال

برای مراقبت از افراد جوان‌تر، از نوزاد گرفته تا سنین ۱۸سالگی و در بعضی موارد تا ۲۱سالگی، تخصص می‌گیرند. این متخصصان مراقبت‌های اولیه مثل واکسیناسیون، ارزیابی‌های کودک، چکاپ‌های دانش‌آموزی و درمان سرماخوردگی و آنفولانزا و واکسیناسیون را انجام می‌دهد. بیماری‌های جدی‌تر و بغرنج باید به فوق‌تخصص اطفال ارجاع داده شوند تا درمان‌های تخصصی دریافت کنند. بعضی از متخصصان اطفال در زمینه‌های مربوط به قبل از نوجوانی، کودک آزاری و موضوعات مربوط به رشد کودکان مثل اوتیسم، اختلالات رفتاری، سندروم داون تخصص دارند.

تخصص رادیولوژی

با گسترده شدن تکنولوژی در پزشکی و بکارگیری دستگاه‌های متعدد، این رشته از شاخه های پزشکی به تشخیص بیماری‌ها با کمک رادیولوژی، سونوگرافی، MRI, CT scan و … می‌پردازد.

تخصص پزشکی هسته ای

کار کردن با رادیو داروها در پزشکی به این گروه از پزشکان مرتبط می‌شود، اسکن تالیوم قلب، تکنسیوم و … در حوزه فعالیت آنان است.

تخصص پرتو درمانی

درمان بسیاری از سرطان‌ها و … با پرتوهای یونیزان صورت می‌گیرد که این کار توسط پزشکان پرتودرمانی انجام می‌شود.

تخصص آلرژی یا ایمونولوژیست (متخصص ایمنی‌شناسی): این گروه از متخصصان اختلالات سیستم ایمنی (مثل آسم، اگزما، حساسیت غذایی و دارویی، حساسیت به نیش حشرات، بعضی از بیماری های خودایمنی) و سایر بیماری‌های مرتبط با سیستم ایمنی را درمان می‌کنند. همچنین عوامل ایجاد‌ این بیماری‌ها را نیز تعیین می‌کنند.

تخصص عفونی و گرمسیری

تشخیص، درمان و پیشگیری بیماری‌های عفونی ناشی از میکروارگانسیم‌ها برعهده این گروه از پزشکان است. با توجه به مسری بودن این بیماری‌ها، این رشته در کنترل اپیدمی‌های بیماری و هدایت مراکز تصمیم‌گیری بهداشتی در کشور بسیار مهم است.

تخصص همه‌گیری‌شناسی (اپیدمیولوژیست): متخصص اپیدمیولوژی موارد و الگو بیماری در یک جمعیت یا ناحیه را بررسی می‌کند و تلاش می‌کند از بروز مجدد همه‌گیریِ (پاندمی) بیماری جلوگیری کند. آن‌ها اغلب محققانی‌اند که در زمینه بیماری‌های همه‌گیر که معمولأ ویروسی است (مثل یک بیماری جدید) تخصص دارند و داروها و روش‌های پیشگیری از بیماری با واکسیناسیون را ارائه می‌دهند.

تخصص جراحی مغز و اعصاب

جراحی‌های مغز، نخاع، درمان ضربه‌های مغزی و تومورهای مغز و نخاع به این گروه از جراحان ارتباط دارد.

تخصص مراقبت‌های ویژه

این متخصصان به افرادی که به‌شدت بیمار یا آسیب‌دیده‌اند کمک می‌کنند و اغلب سرپرست واحد مراقبت‌های ویژه بیمارستان یا آی. ‌سی. ‌یو (ICU) هستند. اگر در قلب یا یکی از اندام‌هایتان دچار نارسایی شُدید یا تصادف شَدیدی داشتید، با این افراد برخورد خواهید داشت. این متخصصان ممکن است از متخصصان اطفال، بیهوشی یا جراح باشند.

تخصص روان‌پزشکی

تشخیص، درمان سایکوزها و نورزها، روانپریشی‌ها، اختلالات خلقی، وسواس‌ها و اختلالات خواب و … از وظایف این گروه از پزشکان است. روان پزشکی از شاخه های اصلی پزشکی است که درصد زیادی را از بازار کار نیز به خود اختصاص داده است.

تخصص پوست:

تشخیص و درمان بیماری‌های بزرگ‌ترین و پرسلول‌ترین بافت بدن ما (پوست) به این گروه از پزشکان ارتباط دارد.

تخصص آسیب‌شناسی

تشخیص بافت‌شناسی بیماری‌ها برعهده این گروه پزشکان است. اگر یک توده در حین جراحی از بدن بیمار خارج شود، آسیب‌شناسان به شما خواهند گفت که توده مذکور سرطانی است یا خیر! و یا سرطان در چه مرحله‌ای از تهاجم و پیشرفت قرار دارد.

تخصص پا (پودیاتریست)

آن‌ها برای درمان مشکلات مچ پا و پا آموزش دیده‌اند که شامل آسیب‌های ناشی از تصادف یا ورزش یا بیماری‌های پیش‌رونده مثل دیابت است. بعضی از متخصصان این رشته آموزش‌های پیشرفته‌تری در رابطه با سایر زیرمجموعه‌های مربوط به پا می‌بینند.

تخصص چشم پزشکی

این پزشکان به تشخیص و درمان انواع بیماری‌ها و مشکلات چشمی می‌پردازند. درمان هر نوع بیماری مربوط به چشم و جراحی آن بر عهده متخصصان چشم پزشک می‌باشد.

تخصص ژنتیک پزشکی

اختلالات ارثی را که از والدین به فرزندان منتقل می‌شود تشخیص می‌دهد و درمان می‌کند. همچنین می‌تواند مشاوره ژنتیک و آزمایش‌های غربالگری را انجام دهد. این متخصصان از ترکیبی از ژنتیک مولکولی، سیتوژنتیک و آزمایش‌های بیوشیمیایی برای تشخیص و درمان بیماری استفاده می‌کنند.

پزشک سالمندان

این پزشکان برای مراقبت از افراد سالمند دوره می‌بینند و می‌توانند بیمار را در منزل، مطب، خانه سالمندان و بیمارستان درمان کنند. بر اساس نوع بیماری در سالمندان، انواع مختلفی از تخصص‌ها در این شاخه پزشکی وجود دارد.

تخصص طبیعت‌درمانی

این متخصص، مشابه طب آیورودا و طب هومیوپاتی، روی سیستم سلامت کلی فعالیت دارد و کمک می‌کند توانایی ترمیم طبیعی بدن تسهیل و تعادل برقرار شود. این متخصصان می‌توانند انواع بیماری‌ها را کنترل کنند و مراقبت‌های فردی و خانوادگی را ارائه دهند. برای مشکلاتی مثل حساسیت، درد مزمن، مشکلات گوارشی، عدم ‌تعادل هورمون‌ها و مشکلات تنفسی می‌توان به آن‌ها مراجعه کرد.

 پزشک هومیوپاتی

هومیوپاتی که رشته ای دیگر از شاخه های پزشکی است یکی از سیستم‌های جامع درمانی مثل آیورودا است. این افراد جسم، ذهن، روح و احساس بیمار را برای تجویز داروهای گیاهی در نظر می‌گیرند تا توانایی درمانی بدن را تحریک کنند. روش کار آن‌ها شبیه متخصصان طب سنتی است که بعد از شنیدن صحبت‌های بیمار و آزمایش و بررسی علائم آن، داروهای متناسب با نوع مشکل بیمار را آماده می‌کنند.

تخصص طب آیورودا (طب هندی): در این طب، به‌ جای تمرکز روی علائم بیماری، تعادل کل بدن در نظر گرفته می‌شود.

میکروبیولوژیست

این افراد رشد میکروارگانیسم‌ها مثل باکتری، ویروس، قارچ و ارتباط آن‌ها با بدن انسان را بررسی می‌کنند و با یافتن عامل بیماری‌زا، درمان بیماری را تعیین می‌کنند. میکروبیولوژیست‌ها معمولأ روی پروژه‌های تحقیقاتی در آزمایشگاه کار می‌کنند تا دانش علمی یا خروجی صنعت پزشکی را بهبود بخشند.

تخصص طب تشخیصی

روی علائم و گزارش‌های بیمار برای تشخیص بیماری تحقیق می‌کند. این گروه از متخصصان به‌طور ‌کلی از روش‌های مختلف از جمله منطق، آنالیز داده‌ها و تجربه و تخصص برای تعیین علت و اثر بیماری‌ها استفاده می‌کنند.

تخصص کایروپراکتیک

این افراد به تشخیص و درمان اختلالات عصبی ـ عضلانی می‌پردازند و بر خلاف متخصصان و جراحان مغز و اعصاب، از طریق دست‌کاری و اصلاح ستون فقرات، بیمار را درمان می‌کنند و از دارو یا جراحی استفاده نمی‌کنند. آنها با این اصلاحات درد کمر و گردن را کاهش می‌دهند.

تخصص بینایی‌سنجی

بینایی‌سنج متخصصی است که بررسی‌های اولیه را در زمینه وضعیت بینایی انجام می‌دهد. او می‌تواند وضعیت بینایی بیمار را ارزیابی کند و وسایل کمک‌کننده برای بینایی صحیح یا انواع دیگر درمان غیردارویی (ورزش‌های چشمی، توصیه‌های بهداشتی و…) را تجویز کند و در صورت لزوم، بیمار را به متخصصان چشم‌پزشکی ارجاع دهد.

تخصص شنوایی‌سنجی

این افراد در زمینه ارزیابی شنوایی، تعادل و اختلالات مربوط به آن تخصص دارند و تلاش می‌کنند سلامت شنوایی فرد را بهبود بخشند.

تخصص انگل‌شناسی

این افراد با انگل‌هایی (میکروارگانیسم‌هایی مثل باکتری، ویروس، کرم و حشرات) سروکار دارند که به‌طور موقت یا دائم داخل یا روی بدن انسان زندگی می‌کنند. این متخصصان از روش‌هایی که از زیست‌شناسی سلولی، بیوانفورماتیک، بیوشیمی، زیست‌شناسی مولکولی، ایمنی‌شناسی، ژنتیک، تکامل و حتی اکولوژی یاد گرفته‌اند استفاده می‌کنند. انگل شناسی جزو شاخه های پزشکی می‌باشد که کمتر کسی درخواست تحصیل در آن را دارد.

تخصص طب خواب

آن‌ها علت اصلی خواب نامناسب شما را پیدا و درمان می‌کنند. ممکن است آزمایشگاه خواب داشته باشند یا آزمایش‌هایی مخصوص خانه به شما بدهند تا الگو خواب‌ و بیداری شما را رسم کنند.